O pacto de esquerdas de Portugal, referente en España, a piques de saltar polo aire

Ventos de eleccións anticipadas en Portugal
Pedro Sánchez (esquerda) e o seu homólogo portugués António Costa, durante o recente foro A Toxa 2021. Foto de público.es

Aldea Global | A volta á normalidade tras a peor etapa da pandemia conleva que se recuperen os plans de reformas de maior calado. Do mesmo xeito que ocorre en España, en Portugal os grandes problemas entre a alianza de esquerda teñen que ver con temas laborais, económicos ou outras medidas para loitar contra a pobreza como a subida do salario mínimo.

“Hai semanas que a pantasma de eleccións anticipadas sacode Portugal. Agora esta posibilidade parece moito máis real”

Hai semanas que a pantasma de eleccións anticipadas sacode Portugal. Agora esta posibilidade parece moito máis real. O bloque de esquerdas portugués non chegou a ningún acordo para aprobar os Orzamentos de 2022.

O Goberno de  Antònio Costa xa se prepara para unha nova cita nas urnas e o debate sobre as contas xerais que está a ter lugar este mércores na Asemblea da República non está a servir para que ningún dos tres partidos cambie as súas posturas. O Goberno de coalición dirixido por Costa desde 2015 foi durante anos todo un referente para as esquerdas de Europa.

O Partido Socialista (PS), o Bloco de Esquerdas e o Partido Comunista ( PCP) uníronse para botar a Pedro Passos Coelho, gañador das eleccións do 4 de outubro, cunha moción de censura. O Goberno conservador só durou once días. O acordo entre a esquerda lusa foi rápido e abriu unha nova etapa no país. A alianza levou a cabo iniciativas lexislativas que conseguiron recuperar parte dos dereitos destruídos polas esixencias da Troika durante as anteriores lexislaturas.

En pouco máis dun ano, o Executivo de Costa paliou os recortes salariais, devolveu a 35 horas semanais a xornada laboral dos funcionarios, creou un imposto de patrimonio para vivendas de luxo de máis de 500.000 euros e suspendeu os concertos do Estado con colexios privados en zonas onde exista un centro público.

En 2018 o Goberno chegou a conseguir o seu mellor dato de crecemento económico do século. En 2019 empezaron os problemas: Costa chegou a pactar coa dereita a reforma laboral Con todo, nunca foi un camiño de rosas. En 2019 aumentaron os problemas. No mes de xullo dese ano a alianza pasou pola súa primeira gran crise. Costa deixou ao carón aos seus aliados de esquerdas e pactou coa dereita a reforma laboral. O Bloco e o PCP votaron en contra a nova normativa. Tampouco contou co apoio dos sindicatos que avisaron á conta de romper o acordo social que asinaron anteriormente e mostraron o seu apoio ás emendas do Bloco.

Xa antes o primeiro ministro portugués chegara a ameazar con dimitir se o resto de partidos aprobaban a lei que recoñecía os anos de conxelación das carreiras dos profesores. Ata o último momento todos os partidos votaran a favor da recuperación da antigüidade dos mestres. Pero a dereita cambiou o sentido do seu voto. A esquerda mantivo a súa posición apoiando a mesma reivindicación dos profesores que asolagaron durante eses días as rúas de Portugal.

Nesa época foi cando se empezou a debater en España a posibilidade do Goberno de coalición entre o PSOE e Unidas Podemos. Os últimos reivindicaran as políticas do Executivo luso durante anos, pero tamén sinalaron as diferenzas e os problemas que saíron á luz en 2019 para reivindicar a súa presenza e a súa forza dentro do Goberno. A alianza chegou tocada ás últimas eleccións e Costa foi moi duro co Bloco e o PCP De feito, estas diferenzas tiveron repercusión nas eleccións de 2020.

Coas relacións tocadas e unha campaña electoral na que os socialistas saíron ao ataque dos seus socios de esquerda en busca dunha maioría absoluta, os comicios de 2019 deixaron un escenario diferente ao de 2015. Entón Costa decidiu afrontar a lexislatura sen acordo global. O seu obxectivo era negociar medida a medida. A estratexia dos socialistas permitiulles sacar adiante as contas de 2020 grazas á abstención do Bloco e os comunistas, pero para as de 2021, en plena pandemia, o apoio minguou e os marxistas déronlles as costas, aínda que aínda así aprobáronse, segundo recolle Efe.

O enfrontamento actual: temas laborais e económicos
Pero con esta tensión chegouse ao momento actual: os dous partidos están en contra dos novos Orzamentos. Costa alega que cedeu en moitas cuestións como a subida do salario mínimo para 2022 en 40 euros, pero para os seus aliados non é suficiente.

Sen orzamentos para o ano próximo, o Parlamento encamíñase cara á disolución, unha medida que en calquera caso está en mans do presidente da República, Marcelo Rebelo de Sousa. Costa anunciou que non vai dimitir, pero tamén que volverá ser o candidato socialista se hai que ir outra vez ás urnas, segundo informou o medio luso Público.

“Sen orzamentos para o ano próximo, o Parlamento encamíñase cara á disolución”

O Bloco pide que se suba máis o SMI e o PCP máis medidas contra a pobreza Durante a primeira sesión do pleno dos Orzamentos deste martes, o comunista Jerónimo de Sousa alegou que para o seu partido a subida do salario non é suficiente xa que “o aumento é unha emerxencia nacional” e lembrou as súas peticións para mellorar o sistema de pensións, de saúde e protección da negociación colectiva.

Desde o PCP explicaron que os principais desacordos teñen que ver con medidas contra a pobreza, o IVE da enerxía e tamén as pensións. Neste contexto, a  geringonça, como se coñeceu ao gran pacto entre a esquerda lusa, está a un paso de romper nun momento complicado para os tres partidos. Na última cita coas urnas, as municipais de setembro, os socialistas perderon máis de nove millóns de electores e a gobernanza en Lisboa, os comunistas perderon seis concellos e o Bloco pasou de sexta a sétima forza a nivel local e superáronlle os ultradereitista de Chega, segundo os datos recolleitos por Efe.

O paralelismo con España
As diferenzas actuais entre a alianza lusa, de feito, teñen que ver cos principais problemas entre o Goberno de coalición de España que, desde que empezou a lexislatura, tiveron diferenzas sobre a subida do salario mínimo e agora pasa por unha crise pola reforma laboral. Entre os sindicatos lusos hai máis relación entre o Bloco e o PCP, como ocorre en España entre CCOO e UXT con Unidas Podemos e, máis en concreto, con Yolanda Díaz.

En ámbolos dous países as forzas sindicais teñen un peso moi importante nos espazos de negociación para levar a cabo reformas como a laboral. En Portugal os sindicatos rexeitaron ao socialista cando acordou coa dereita e en España a ministra de Traballo sempre foi da man con eles nas negociacións.

“En ámbolos dous países as forzas sindicais teñen un peso moi importante nos espazos de negociación para levar a cabo reformas como a laboral”

Aínda que as diferenzas entre o PSOE e Unidas Podemos parece que son cada vez maiores. O martes, tras o Consello de Ministros, a vicepresidenta segunda chegou a ter que solicitar ao presidente que se abrise un debate sobre os contidos que debería abordar a reforma laboral. Outras cuestións materiais, como a subida do salario mínimo ou a Lei de vivenda recentemente aprobada tamén foron os focos de problemas entre a coalición.

A pantasma de eleccións anticipadas tamén axita nestes momentos de crises a España aínda que de momento todos os ministros descartárono. Tampouco sería un bo momento para as esquerdas españolas teniendo en cuenta que, segundo o último estudo de  Key Data para Público, o PP obtería preto de 121 deputados se hai que ir agora ás urnas: o PSOE rozaría os 103 escanos, Vox obtería 53 deputados, e Unidas Podemos, 25.

Tomado de diario Público.