Axuda da ONU aos campamentos de refuxiados saharauís, 214 millóns de dólares. Que significa realmente?

As Nacións Unidas lanzaron o martes un plan de axuda de dous anos por valor de 214 millóns de dólares estadounidenses para os refuxiados saharauís e os seus descendentes en Alxeria, dixo un portavoz da ONU.

O obxectivo do plan de resposta aos refuxiados saharauís 2024-2025 é garantir a estabilidade alimentaria, unha subministración fiable de auga e as necesidades nutricionais das persoas que viven nos campamentos de Tinduf en Alxeria, dixo Farhan Haq, portavoz adxunto do Secretario Xeral da ONU, António Guterres.

“O financiamento tamén se utilizará para mellorar o acceso á educación, ofrecer servizos de protección e mellorar e promover a saúde dos homes, mulleres e nenos que viven alí”, dixo Haq. “O plan tamén inclúe medidas para diversificar as actividades de subsistencia”.

O plan está dirixido pola Axencia da ONU para os Refuxiados, o Programa Mundial de Alimentos, o Fondo da ONU para a Infancia e a Organización Mundial da Saúde.

O plan engloba unha alianza sólida e sostible das 28 organizacións humanitarias que traballan sobre o terreo para satisfacer as necesidades dos refuxiados saharauís.

“Os nosos colegas sinalan que os doantes mostraron unha solidariedade inquebrantable cos refuxiados saharauís, proporcionándolles un apoio humanitario crucial”, dixo o portavoz. “Con todo, afirman que a pesar deste apoio, as operacións seguen estando infrafinanciadas”.

Co plan de resposta, a organización mundial renova a súa petición de financiamento para as operacións de axuda humanitaria aos refuxiados saharauís.

Que significan realmente 214 millóns de dólares?

A ONU di que a poboación dos campos de refuxiados é de 173.600 persoas. Cremos que esta cifra é inferior á real, pero a efectos deste artigo utilizaremos a “cifra oficial da ONU”.

214.401.000 dólares divididos por 173.600 refuxiados equivalen a 1.235 dólares por persoa en dous anos. Se dividimos esta cantidade por 24 meses, obtemos 51,5 dólares por persoa. Se dividimos esta cantidade por 30 días, obtemos 1,7 dólares diarios por refuxiado.

Tendo en conta que, como xa se dixo, e segundo o portavoz da ONU, a doazón non é só para alimentos, senón para todo o relacionado con vivenda, sanidade, educación e outras necesidades básicas, esta cantidade por persoa realmente non supón nada. O xusto para non morrer de fame. Con todo, xurdirán graves problemas de saúde e agravaranse as enfermidades crónicas, como vimos nas últimas décadas.

Esta inseguridade alimentaria, a malnutrición e a falta de alimentos frescos básicos son, sen dúbida, unha forma de reducir a poboación saharauí e de acurtar a esperanza de vida.

Por que agora? Por que se decide esta “doazón” agora e non antes?

Debemos ter en conta que a guerra comezou de novo en novembro de 2020. A guerra intensificouse e Marrocos está a utilizar novas tecnoloxías. Con todo, parece que os saharauís levan as de gañar.

Marrocos e o seu vello aliado, EEUU, están nunha situación moi mala en termos económicos e de malestar social, do mesmo xeito que Europa.

Os países occidentais e Marrocos tamén tomaron unha posición moi impopular e imprudente no conflito palestino-israelí, en poucas palabras, todos apostaron polo cabalo equivocado: Israel.

O masacre de palestinos, que alcanzou cifras que superan as mortes diarias de prisioneiros na Segunda Guerra Mundial, incluídos nenos, é espantosa. Aínda que o masacre continúa e é imposible sequera fantasear con ela desde fóra, os palestinos resisten e dan exemplo aos loitadores pola liberdade de todo o mundo.

Isto preocupa a Occidente. Podería desbordarse.

A situación agravouse e agora os palestinos non teñen nada que perder. Ese é o peor inimigo que se pode ter: unha persoa ou un pobo que non teñen nada que perder.

É máis, no caso dos saharauís, a guerra está a intensificarse e a bomba de reloxería fai tictac. A guerra podería estenderse a toda a rexión, como xa dixo a Fronte Polisario en varias comunicacións ao Consello de Seguridade da ONU.

O pretendido estancamento ten un obxectivo: facer da ocupación un feito normal e aceptado e o “borrado” do pobo saharauí, empuxándoo ao papel de folclore turístico.

Na historia do pobo saharauí, cada vez que se atopaba en vantaxe política ou militar, regalábase “” algo ou se “facían promesas” para acougar aos saharauís e prolongar a ocupación.

Nos últimos meses da presenza española no Sahara Occidental, produciuse unha visita do 4º comité de descolonización da ONU, que nunca tivo continuidade tras a invasión marroquí.

A promesa e o acordo en 1991 de celebrar un referendo para lograr a autodeterminación do pobo saharauí foron esenciais para o acordo de cesamento do fogo. Unha vez máis, segundo varios expertos e o informe da estrutura militar estadounidense, o Polisario tiña moitas posibilidades de gañar a guerra contra Marrocos. Co cesamento do fogo, esta vantaxe escapouse das mans do pobo saharauí.

Nos anos seguintes ao cesamento do fogo, iniciouse unha rolda de enviados persoais dos secretarios xerais da ONU e de negociacións. O resultado? Aprazamento da solución, do referendo, cambio demográfico nos territorios ocupados, empobrecemento forzoso de toda a poboación saharauí, dependencia da axuda exterior e deterioración do estado de saúde da poboación saharauí debido a diversos factores nos territorios ocupados e nos campamentos de refuxiados.

Todo desemboca nun estancamento e na “normalización” dunha situación ilegal.

As doazóns aparecen cada vez que os saharauís empezan a preocuparse e a mostrar unha actitude máis agresiva e firme no terreo político. As doazóns aparecen entón, aínda que a emerxencia dos refuxiados está sempre presente. De feito, a “axuda” tamén se utiliza como instrumento de control: se vos comportades como nos convén (ao mundo occidental), darémosvos un saco de arroz.

A “axuda” non é só en forma de doazóns, senón tamén en forma de estudos e financiamento que apoian a estrutura máis definitiva dos campos. En opinión dalgúns, os campos de refuxiados poderían transformarse en barrios de chabolas en Alxeria, onde os saharauís aceptan o seu destino e van buscarse a vida ata o final dos seus días.

A axuda que chega, en calquera das súas formas, nunca é suficiente, pero sempre basta para que non morran de fame.

Mentres tanto, a terminoloxía e os cambios a favor de Marrocos nas resolucións e a narrativa tamén están a cambiar a todos os niveis, político, académico e social. Marrocos, coa axuda dos seus aliados, está a investir millóns para cambiar a narrativa da ocupación.

O tempo pasa e a esperanza dos “outros” (o mundo occidental) é facer que os saharauís se conformen coa “normalización”, aínda que sabemos que isto non funcionará se coñecemos a historia e ao pobo saharauí.

A evolución demográfica dos territorios ocupados, as peticións de asilo no estranxeiro, a diáspora e o feito de que moitos saharauís sexan apátridas ou teñan nacionalidade estranxeira nos seus pasaportes tampouco axudan a resolver o conflito.

En conclusión, o mundo parece incapaz e pouco disposto a respectar a legalidade internacional e cre que a caridade pode substituír á lei.

Nado no ano 1974, un ano antes da entrega do Sahara por parte de España a Marrocos. Activista polos dereitos do Pobo Saharaui, é membro de Solidariedade Galega co Pobo Saharaui. Fundador e administrador da web www.porunsaharalibre.org