Está a pasar bastante desapercibida unha noticia moi actual: “O Consello de Europa esixe mais medidas a España contra os aforamientos e a corrupción policial”. Para saber que supón convén coñecer os datos.
É case seguro que todos os que leron o titulo do articulo pensarían que a recomendación do Consello de Europa vai dirixida a un colectivo moi concreto: os políticos. Erro maiúsculo, os que tomaron a decisión de elevar a recomendación a esixencia coñecen os datos, que a inmensa maioría dos cidadáns ignoran, e a inmensa maioría dos medios de comunicación ocultan, polo que identifican ben os colectivos e individuos para os que piden esas medidas. Para empezar a coñecer o tema que estamos a analizar e a súa magnitude tentemos unha aproximación en cifras redondas.
En total os aforados en España son uns 250.000/260.000, e si, son moitos mais que os que os cidadáns supoñen, imos ver como se reparten, quen son é e como lles afecta o aforamiento.
“En total os aforados en España son uns 250.000/260.000”
– Corpos e Forzas de Seguridade do Estado, tanto os estatais como os autonómicos, son uns 230.000/240.000 e se no exercicio das súas funcións cometen un delito leve ou menos grave serán xulgados polas Audiencias Provinciais.
– Xuíces e Fiscais 15.600/15.700 distribúense en 5.500 Xuíces, 2.550 Fiscais e o resto son Xuíces de Paz. Todos eles responden sempre diante tribunais superiores ao seu status. Se falamos de altos cargos como os vogais do Consello Xeral, maxistrados do Supremo, da Audiencia Nacional ou do Constitucional, só responden ante a Sala do Penal do Tribunal Supremo.
– Políticos, non chegan aos 2.000. Os membros do Goberno do Estado, Deputados, Senadores, Defensor do Pobo, Tribunal de Contas responden ante o Supremo. Os dirixentes autonómicos normalmente ante os Tribunais Superiores autonómicos, aínda que neste caso hai excepcións en función dos seus respectivos Estatutos.
– Outros, o Rey goza de inviolabilidade, a Raíña, os Reis eméritos e a Princesa de Asturias están aforados ante o Supremo.
Vistos os números e o tipo de aforamiento pasemos á análise.
O primeiro que chama a atención é que o que mais critícase, chegando ao límite do ataque hiperbólico, é a protección por aforamiento ao único colectivo formado polas persoas ás que se vota directamente ou indirectamente pola cidadanía. O certo é que a protección a esas persoas mediante medidas similares ás españolas está bastante xeneralizado en todas as Democracias, aínda que con matices, por exemplo: os membros de Gobernos e Parlamentos de toda a UE gozan dalgún grao de aforamiento ante os tribunais, aínda que nalgúns deles esa protección refírese exclusivamente a asuntos relacionados coa súa actividade política e lexislativa, tal e como expón o actual Goberno para todos os aforados en España.
Respecto a os xuíces e fiscais, a actual xudicatura española, de acordo con os datos que xorden publicamente con frecuencia desde o seu propio seo, sofre un alto grao de corporativismo e endogamia, o que non fai moi confiable que a previsión de ser investigado e xulgado desde un nivel superior devindica nun trato similar ao que se aplica ao resto de cidadáns. Polo que sen chegar ao nivel do poder do Parlamento Británico e outros (Australia, India, Malta, USA, etc) que poden chegar a depoñer a algúns xuíces, algo terá e poderá facerse para corrixir os excesos xudiciais que a diario e de forma ás veces moi evidente coñecemos e outros que só saen á luz publica cando xa non teñen remedio. Constatar que o funcionamento do órgano disciplinario español (CGPJ) está a axudar a corrixir pouco ou nada de situacións que esixirían a súa intervención de oficio de forma moi evidente. Todo apunta que boa parte da solución pasa pola mellora do sistema de acceso á xudicatura, quizá tamén que en determinados niveis houbese participación directa do cidadán mediante votación, aínda cando os candidatos estivesen limitados a un censo pechado con titulación e experiencia profesional adecuada.
O maior colectivo con aforamiento, os corpos e forzas de seguridade do Estado, parece ter un tratamento adecuado e suficiente de protección, o problema xorde con aqueles que ao ser destinados a funcións de Policía Xudicial, pasan a depender directa e persoalmente de xuíces e fiscais, a Constitución establece literalmente “A policía xudicial depende dos Xuíces e do Ministerio Fiscal nas súas funcións de investigación do delito e do descubrimento e aseguramento do delincuente, ….”, o certo é que o grao do seu aforamiento real para todo é o que lles presta o correspondente xuíz ou fiscal a quen debe presentar os seus informes. Os exemplos moi próximos e abundantes nos últimos meses, de informes realizados mais á medida da tese previa elaborada polo instrutor que á realidade de feitos e datos verificados e constatados, mostran que a dependencia de carreira profesional dos axentes, respecto ao xuíz ou fiscal, así como outros intereses persoais, incluído o ideolóxico, son un factor que inflúe no proceso.
Opinión. A miña confianza nos sistemas, profesións, funcionarios e políticos é directamente proporcional ao grao en que eu poida influír cos meus coñecementos, opinións e accións persoais ou colectivas. Se o meu voto pode influír confiou mais que naquilo que depende en exclusiva de dirixentes, cargos e profesionais, por moi expertos que parezan ser, especialmente a confianza diminúe notablemente cando as decisións que me afectan dependen de persoas que son inamovibles, aínda que esa condición figure no 117 da CE, son moitas (demasiadas) as veces que se ignora a parte do mesmo articulo en que se di que os inamovibles tamén son “responsables e sometidos ao imperio da Lei”, e ata onde eu coñezo en Democracia as Leis elabóranse nos Parlamentos e só neles.
